УИХ-ын гишүүн, УИХ-ын Аюулгүй байдал гадаад бодлогын байнгын хорооны дарга Ж.Энхбаяртай ярилцлаа. Тэрбээр Монгол улсын батлан хамгаалах болон гадаад харилцааны салбарын эрдэмтэн мэргэдийн оролцсон эрдэм шинжилгээний хоёр бага хуралд оролцсон юм.

- Салбар салбарын мэргэшсэн эрдэмтэн, судлаач бол төрийн ойн санамжийг байнга сэргээдэг, басхүү алсыг харсан төрийн бодлогыг тодорхойлоход үнэтэй зөвлөмж өгдөг. Тэгэхээр бид эрдэмтэн судлаачдынхаа үгийг байнга сонсох ёстой.  Үе үе бид ингэж тойрч  цуглаж, улс орныхоо аюулгүй байдал, улс орны, үндэсний язгуур эрх ашиг, үүний гол бүрэлдэхүүн хэсэг болсон аюулгүй байдлын гол гол үзүүлэлт хэрхэн хангагдаж байгаа талаар байнга ярилцаж байх ёстой. Ийм эрдэм шинжилгээний бага хурал болон мэргэжлийн судлаачдын уулзалт хурал зөвлөгөөнөөр засгийн газарт дандаа зөвлөмж гардаг. Зөвлөмж нь ямар агуулгатай байх вэ гэхээр “Үүнийг анхаараарай, ийм асуудалд алдаа гарч байна, энэ асуудал зөв явж байна, энэ бодлогоо гүнзгийрүүлэх хэрэгтэй” гэсэн цэвэр мэргэжлийн зөвлөмж гардаг. 

Энэ зөвлөмжийг бид байнга анхааралдаа авч, төр засгийн удирдлагууд, УИХ нь гаргаж байгаа бодлого шийдвэртээ тусгаж явах шаардлагатай.  Ялангуяа өнөөдөр бол үндсэн хуулийн өдөр тохиож байна. Бид 105 жилийн өмнө 300 гаруй жилийн нөр их тэмцлийн үр дүнд Монголчууд үндэсний эрх чөлөөгөө сэргээж, тусгаар тогтнолоо зарлаж чадсан их ойг тэмдэглэн өнгөрүүллээ. Бид тусгаар тогтнолоо олж чадсан, түүнийгээ богино хугацаанд алдсан, дахин олж авахдаа зэвсэгт тэмцлийн үр дүнд олж авсан, түүнийгээ баталгаажуулж чадаад Монголчууд маань XXI зуунд НҮБ-ын гишүүн бүрэн эрхт орон болж чадсан зэргийг эргэн дурслаа шүү дээ. Энэ бүхнээс харахад бид байнга санаж сэрж, өнгөрсөн түүхээсээ сургамж авч, ирээдүйг харж, өөрчлөгдөж байгаа дэлхий ертөнц, гео политик, газарзүйн энэ том өөрчлөлтийг анхаарч байх шаардлагатай болж байна. Монгол Улс өөрөө их сонин улс. Нэг талаас үнэхээр сонин байрлалтай. Дэлхийн томоохон шашинуудын, иргэншлүүдийн уулзвар газар. Тэгэхээр энд бид асар их алсыг харсан ухаалаг бодлого явуулж байж улс орныхоо олж авсан тусгаар тогтнол, ололт амжилтаа хадгалах ёстой.

Тусгаар тогтнолын түүхийг судалсан судлаач, эрдэмтэн, батлан хамгаалах болоод гадаад харилцааны салбарын мэргэжилтнүүд хамгийн гол нь олж авсан тусгаар тогтнол, ололт амжилтаас гадна сургамжийг их ярьж байна. Мөн санууллаа. 

Монголын их гүрэн яагаад задарч бутарсан бэ. Эв нэгдэлтэй, дотоод зөрчилтэй холбоотойгоор их гүрэн задарсан, мөн л эв нэгдэл, зөрчилтэй холбоотойгоор Манжид дагаар орсон. Тэгэхээр түүхийн сургамж бол Монголчууд эв нэгдлээ сахих, нэгдсэн бодлоготой байх, ялангуяа одоогийн улс төрийн нам, удирдлага, улс орны  язгуур эрх ашиг гэдэг энэ том үнэт зүйлд нэг бодлоготой, байр суурьтай л байх ёстой гэдгийг сануулаад байна. Хэрвээ дотоодод хагарал, зөрчил гарах юм бол бусдын идэш хоол болсон түүхэн гашуун сургамж амссан тийм л зүйл харагдаад байна л даа. Өнөөдөр ч яг адилхан. Ялангуяа энэ хийрхэл, энэ улс төржилт, намд хуваагдсан талцал Монгол Улсын хүчин чадлыг дээд зэргээр сулруулж байна.  Өрх гэр, сум, баг, хороо хүртэл талцаж байна. Бүгд улс төрийн намд хуваагджээ. 

Би энэ бүх хуралд үндсэн хуулийн өөрчлөлт зайлшгүй гэж хэлээд байгаа нь энэ. Бид зарим зүйлд мухардалд орж байгаа. Тэгэхээр бид яаралтай үндсэн хуулийн өөрчлөлт хийх, улс орны хүчин чадлыг нэгтгэх, зангидах ард түмний оюун санааны нэгдлийг бий болгох гээд олон зүйл хүлээгдэж байна. Дэлхий ертөнц маш хурдацтай өөрчлөгдөж байна. Гэхдээ сайн тал руугаа биш. Маш сөргөлдөөнт, олон туйлт, шинэ ертөнц болон хувирлаа. Энэ үед Монгол Улс гадаад болон батлан хамгаалах бодлогоо шинээр тодорхойлох асуудлыг урьдчилан харах, Монгол Улсад учирч болзошгүй сорилт бэрхшээлүүдийг урьдчилан тооцохын тулд эдгээр эрдэмтэн мэргэд, судлааач, ахмад дипломатч, бэлтгэлд байгаа генерал, салбарын үнэтэй мэргжилтний үгийг байнга сонсож явах ёстой.