Яг үнэндээ их зохиолчийн алдарт "Цагаан сар ба хар нулимс"-тай хамаа ч байхгүй шүү. Зүгээр өнөөдрийн энэ их эдийн засгийн өсөлтийг шууд перпендукляраар даган өсөж байгаа үнийн өсөлт нь найрлаж баярлах дуртай цөөн хэдэн Монголчууд бидэнд хэрхэн лай ланчиг болж байгаа тухай л бичих гэсэн юм.

Үндэсний гэж хэлж болох цөөн хэдэн баярын үзүүр, түрүүнд хаврын тэргүүн сарын шинийн нэгнийг угтах "Цагаан сар" маань зүй ёсоор ордог. Энэ их баяр цэнгэлийн утга учир нь шинэ оноо элбэг дэлбэг, цэвэр цэмцгэр, бэлэг дэмбэрэл төгөлдөр угтахаас гадна айл саахалт, хамаатан саднаараа цуглан мэндийн сайхан үг хэлэлцэн хөгшид, хүүхдүүдээ баярлуулангаа хамаатан саднаа мартчихгүй байхад ихээ тус дөхөм үзүүлдэг аятайхан баяр билээ.

Мэдээж баяр цэнгэл бүхэн өөр өөрийн гэсэн үнэт зүйлтэй байх тусмаа илүү утга учиртай байдаг. Манай наадам бол ярих юмгүй сайхан үнэт зүйлс ихтэй цэнгэл шүү дээ. Зуны дэлгэр цагт болдогтоо ч биш. Гэтэл хаврын тэргүүн сар бараг л өвөл шахам болдог тул нийтийн өргөн зугаалга, гадаа талбайн бас бус арга хэмжээ явуулахад үнэн бэрхтэй тул айл айл хэсч, архи дарс ууж, бэлэг сэлт солилцон, бууж банш идэхээр л хязгаарлагдана.

Миний бодохоор хамгийн том үнэт зүйл нь жилдээ нэг удаа хамаатан саднаа мэдэлцэн, үр хүүхдүүдээ танилцуулахад л оршиж байх шиг байна. За энэ бол оршил байлаа. Одоо гол зүйл болох яагаад "Хар нулимс" болж байгаа талаар ярилцая. Ярилцах ч юу байхав. Та бүхэн бүгд мэдэж байгаа.

Тиймээс би тоймтой гуравхан л зүйл хэлчихэе.

Нэгдүгээр нулимс: Өндөр настнуудын маань ихэнх нь энэхүү том баяр цэнгэлийг даван туулахын тулд тэтгэврийн зээл байтугай хөрөнгө гаргаж санхүүгийн томоохон хямралд орж байна.

Хоёрдугаар нулимс: Бэлэг сэлт солилцох уламжлалаа даган хүний гар хоосон гаргахгүй хэмээн зарцуулж байгаа мөнгөний ихэнх хэсэг нь Эрээнэнградаар дамжаад их Хятад улсыг санхүүжүүлэн Монгол Улсын мөнгөн эргэлтэд хортой нөлөө үзүүлж байна.

Гуравдугаар нулимс: Монгол Улсын төрийн хамгаалалтад байгаа нэртэй боловч төрөөс хамааралгүй үнэд орж байгаа хонин сүргийн арай өнгө зүс, тарга тэвээрэг сайтай хэсэг бүлгийг бараг л гоёл чимэглэлийн зориулалтаар ашиглан цаашид хүн идэх аваас хор болж мэдэхүйц хадгалалттайгаар долоо орчим хонуулан сүйдлэж байгаа явдал юм.

Одоо үүнээс гарах арга замуудыг мунхаг ухаандаа бодсоноороо л толилуулъя. Ер нь бол хувь хүмүүсийн итгэл найдвар, ухамсрын өөрчлөлтийг хүлээх аваас нэрэлхүү, аархуу Монголчууд надаас хойш л энэ их "түймэрдэлтээ" зогсоох нь дамжиггүй тул Ерөнхийлөгч минь санаачлан цагаан сарыг тэмдэглэн өнгөрүүлэх хуультай болох нь зүйтэй мэт санагдана. Наадмын хууль гэж байгаа шүү дээ. Түүн лүгээ адил.

Хуульд доорх зүйлсийг тусгах нь зүйтэй болов уу?
- Зөвхөн 60-аас дээш насны өндөр настнууд ууц /өвчүү/ тавьдаг байх \төр эдгээр хүмүүст жил болгон нэг сая төгрөг өгчихмөөр юм ярьсан болохоор гайгүй болчих байлгүй/
- Цагаан сарын үеэр зөвхөн Монгол Улсад үйлдвэрлэсэн бараа бүтээгдэхүүнийг бэлэг болгон өгөх
- Тавгийн идээг зөвхөн цагаан идээгээр засах /уг нь ийм л байсан байх/
- Үндэсний дээл хувцсаа өмсөн гоёж байх /бас нэг үнэт зүйл нь болно шүү дээ/
За тэгээд өөр нарийн ширийн төрийн ёслол хүндэтгэл, орон нутгийн онцлогт тохирсон зарим нэг үнэт зүйлс нэмчихэд под хийсэн л хууль болчих байлгүй.

Ингэж нэг мөр цэгцлэхгүй бол "Цагаан сар" маань сүйтгэл, хямрал, аархал, чамирхалын сар болчих гээд байх шиг санагдана. Та нөхөд санал бодлоо доор бичнэ буй заа.