Улсын Их Хурлын 2017 оны намрын ээлжит чуулганы(2018.01.19) үдээс хойших нэгдсэн хуралдаанд Монгол Улсын Ерөнхий сайдУ.Хүрэлсүх  “Элэг бүтэн-Монгол” үндэсний хөтөлбөрийн хэрэгжилтийн явцын талаар мэдээлэл хийлээ.

     Монгол Улсын Засгийн газрын 2016-2020 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх ажлын хүрээнд “хүн амын эрүүл мэнд, амь насанд аюул учруулж буй элэгний С вирусын халдварын голомтыг 2020 он гэхэд устгаж, элэгний хорт хавдрыг эрт илрүүлж, элэгний хорт хавдрын шалтгаант нас баралтыг эрс бууруулах, элэг шилжүүлэн суулгах мэс заслыг иргэдэд санхүүгийн дарамтгүйгээр эх орондоо хийж байх” зорилготой “Элэг бүтэн Монгол” хөтөлбөрийг Засгийн газрын 2017 оны 112 дугаар тогтоолоор батлан, хөтөлбөрийг үндсэн 6 чиглэлээр 2 үе шаттай хэрэгжүүлж байгааг Ерөнхий сайд мэдээллийнхээ эхэнд дурдав.

     Хөтөлбөрийг Эрүүл мэндийн яам, Хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын яам, Эрүүл мэнд, нийгмийн даатгалын ерөнхий газар, мэргэжлийн нийгэмлэг, холбоод, төрийн бус байгууллагын төлөөлөл бүхий олон салбарын оролцоотойгоор хамтран хэрэгжүүлж, эхний шатанд эрсдэлт бүлгийн хүн ам болох 40-65 насны иргэдийг хепатитийн В, С вирус илрүүлэх шинжилгээнд, вирусийн халдвартай хүмүүсийг эмчилгээнд хамруулах ажлыг байгууллаа. Олон салбарын төлөөлөл бүхий хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх Ажлын хэсэг нь хөтөлбөрийн хэрэгжилтийг үндэсний түвшинд удирдлага, зохион байгуулалтаар ханган ажиллаж, тулгамдсан асуудлыг аймаг, дүүргийн болон бусад холбогдох байгууллагуудтай хамтран шийдвэрлэж байна.

   Юуны түрүүнд иргэдэд санхүүгийн дарамтгүйгээр оношилгоо, эмчилгээний асуудлыг шийдвэрлэхэд анхаарч, Эрүүл мэндийн яам, Хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын яам хамтран “Даатгуулагчийг урьдчилан сэргийлэх, эрт илрүүлэх үзлэг, оношилгоонд хамруулах журам” боловсруулж, Нийгмийн даатгалын үндэсний зөвлөлийн тогтоолоор хепатитийн В, С вирусийн шинжилгээ, С вирусийн идэвхжлийг тогтоох шинжилгээний зардлыг Эрүүл мэндийн даатгалын сангаас санхүүжүүлж байна. Өрх, сумын эрүүл мэндийн төвд хепатитийн В, С вирус илрүүлэх шинжилгээг, сонгон шалгаруулалтад тэнцсэн 22 лабораторид С вирусийн идэвхжлийг тодорхойлох шинжилгээг тус тус хийсэн.

Эрүүл мэндийн даатгалын сангаас С вирусийн 5 нэрийн эмийг хайрцаг тутамд нь 210 мянган төгрөгөөр, нэг курс эмчилгээний зардлыг үргэлжлэх хугацаанаас хамааран 630 мянгаас нэг сая 260 мянган төгрөгөөр хямдруулан олгож байна. Эрүүл мэндийн даатгалын сангаас шинжилгээний зардалд 6,3 тэрбум, С вирусийн эмчилгээний зардалд 9,6 тэрбум төгрөг зарцуулсан. Мөн хепатитийн В вирусийн эсрэг сайн дурын дархлаажуулалтад давхардсан тоогоор 90 гаруй мянган хүнийг хамруулсан байна.

     Засгийн газар хүн амынхаа эрүүл мэндийг сахин хамгаалах, аливаа өвчлөлөөс эмчлэн эдгэрүүлэхэд онцгойлон анхаарч ажиллаж байна. Тухайлбал эрүүл мэндийн сайдын төсөв энэ онд 760,3 тэрбум төгрөгт хүрч, өнгөрсөн оны төсвөөс 9,5 хувиар нэмэгдсэн.

Иргэдийнхээ эрүүл мэндийг хамгаалах, өрхийн төсөвт дэмжлэг үзүүлэх зорилгоор эх орондоо хийгдэж байгаа өндөр өртөгтэй мэс засалд зарцуулах төсвийг 2018 онд 44,6 тэрбум төгрөгт хүргэж, 17,4 хувиар нэмэгдүүлж байна. Үүний дотор эрхтэн шилжүүлэх мэс засалд шаардагдах төсвийг 4 дахин нэмэгдүүлж 2,8 тэрбум төгрөгт хүргэлээ.

    Хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэхэд зайлшгүй шаардлагатай зарим тоног, төхөөрөмжийг хангах зорилгоор олон улсын түншлэгч байгууллагад хүсэлт гаргаж ажилласны дүнд центрафуг, сорьц зөөвөрлөх сав зэрэг шаардлагатай тоног төхөөрөмжөөр хангаад байна. Мөн вируст хепатитийн илрүүлэг, тандалт, оношилгоо, эмчилгээг сайжруулах төслийг боловсруулж, санхүүжилтийн дэмжлэг авахаар Азийн хөгжлийн банкинд хүсэлт тавиад байна.

Хөтөлбөрийг хэрэгжүүлж эхэлснээр 2017 оны 12 дугаар сарын байдлаар эрт илрүүлэг үзлэгт 353,4 мянган хүн хамрагдаж, хамрагдалт 47,1 хувьтай байна. Шинжилгээнд хамрагдсан хүмүүсийн 8 хувьд нь В вирус эерэг, 16,5 хувьд нь С вирус эерэг үр дүн илэрсэн байна.

     Энэхүү хөтөлбөрийн эхний шатны үр дүнг Дэлхийн эрүүл мэндийн байгууллага, Дэлхийн хепатитийн холбоо, Бразил улсын Засгийн газрын хамтран зохион байгуулсан “Дэлхийн хепатитийн дээд хэмжээний чуулган”-д танилцуулан туршлага солилцож, Монгол Улс Дэлхийн эрүүл мэндийн байгууллагын Номхон далайн баруун бүсийн “Хепатитгүй ирээдүйн төлөө Манлайлагч” улсаар зарлагдсаныг Ерөнхий сайд дуулгаад Засгийн газар, Эрүүл мэндийн яамны зүгээс “Элэг бүтэн-Монгол” үндэсний хөтөлбөрийн хэрэгжилтийг улам эрчимжүүлж, үр дүнд хүргэхийн төлөө чармайн ажиллах болно гэдгийг тэмдэглэлээ.

       “Элэг бүтэн-Монгол” хөтөлбөрийн хэрэгжилтийг цаашид улам эрчимжүүлж, тодорхой үр дүнд хүргэхийн тулд:

• 2018 онд 15-39 насны хүмүүсийг эрт илрүүлэг үзлэгт хамруулах, 
• Хөтөлбөрийн эхний шатны үзлэг, оношилгоогоор В, С вирустэй илэрсэн хүмүүсийг элэгний хорт хавдрын эрт илрүүлэх үзлэгт хамруулах ажлыг эхлэх;
• “Элэг бүтэн-Монгол” хөтөлбөрийн 2018-2020 онд хэрэгжүүлэх үйл ажиллагааны төлөвлөгөөг нарийвчлан боловсруулж хэрэгжүүлэх,
• Даатгалын сангаас эрт илрүүлэг, урьдчилан сэргийлэх үзлэгт 10,2 тэрбум, элэгний С вирусийн идэвхжил тодорхойлох шинжилгээнд 4,9 тэрбум, С вирусийн эмчилгээний эмийн хөнгөлөлтөд 18,4 тэрбум төгрөгийг Эрүүл мэндийн даатгалаас санхүүжүүлэхээр тооцож, шаардагдах төсвийг баталсан.
• Эрүүл мэндийн даатгалд хамрагдаагүй иргэд хепатитийн В, С вирусийн эрт илрүүлэг үзлэгт хамрагдаж чадахгүй байгаа тул иргэдийг эрүүл мэндийн даатгалд хамруулах ажлыг идэвхжүүлэх;
• Иргэдийн эрүүл мэндийн боловсролыг нэмэгдүүлэх чиглэлээр сургалт, сурталчилгааны ажлыг өргөн хүрээтэй зохион байгуулах;
• Аймаг, дүүргийн эрүүл мэндийн байгууллагын эрт илрүүлэг үзлэгийн хүний нөөц, тоног төхөөрөмжийн чадавхыг нэмэгдүүлэх;
• Хепатитийн В вирусийн халдваргүй иргэдийг дархлаажуулалтад хамруулах санхүүжилтийг үе шаттайгаар шийдвэрлэх зэрэг арга хэмжээг авч хэрэгжүүлэхээ Ерөнхий сайд хэллээ.

    Дараа нь Ерөнхий сайдын мэдээлэлтэй холбогдуулан Улсын Их Хурал дахь Ардчилсан намын бүлгээс гаргасан дүгнэлтийг Улсын Их Хурлын гишүүн Л.Болд танилцуулсан юм.

   Мөн мэдээлэлтэй холбогдуулан асуулт асууж тодруулсан Улсын Их Хурлын гишүүн О.Баасанхүү, З.Нарантуяа, Л.Болд нарын асуултад Ерөнхий сайд У.Хүрэлсүх болон Засгийн газрын гишүүн, Эрүүл мэндийн сайд Д.Сарангэрэл, Монгол Улсын сайд, Засгийн газрын Хэрэг эрхлэх газрын дарга Г.Занданшатар, Барилга, хот байгуулалтын сайд Х.Баделхан нар хариулт өгөв.