Монголын нэрт хөгжмийн зохиолч Билэгийн Дамдинсүрэн 1919 онд одоогийн Төв аймгийн Сэргэлэн сумын нутаг "Тариалант" гэдэг газар төржээ. 1924-1928 онд Гандантэгчинлэн хийдэд шавилан суусан гэдэг. Тэрээр 1928-1931 онд хорооны бага сургуульд суралцаж төгсөөд, 1931-1934 онд Монгол техник нэвтрүүлэхэд ажилчин, 1935 оноос Улсын Төв Театрт хөгжимчин, 1941-1954 онд Улсын төв театрт хөгжмийн удирдаач зэрэг албан тушаалыг хашиж байв. Б.Дамдинсүрэн 1954-1956 онд Ленинград хотын хөгжмийн их сургуулийн хөгжмийн зохиолчийн ангид суралцаж төгсөөд, Баян-Өлгий аймгийн хөгжимт драмын театрт уран сайхны удирдагч, 1957 онд Улсын хөгжимт драматик театрт уран сайхны удирдагч,аар ажиллаж байгаад 1958 онд Бээжин хотын хөгжмийн их сургуулийн хөгжмийн зохиолчийн ангид суралцан төгссөн байдаг. Тэрээр 1962 онд Улсын дуурь бүжгийн театрт хөгжмийн зохиолч, найруулагч, 1981 онд Дорнод аймгийн хөгжимт драмын театрт уран сайхны удирдагч, 1983 оноос "Монгол кино" үйлдвэрийн хөгжмийн ерөнхий редактор зэрэг ажил үүрэг гүйцэтгэж байв.
Тэрээр:
Дуурь
Учиртай гурван толгой (Цомнолыг Д.Нацагдорж) 1942 он
Жаргалын зам (Цомнолыг Ч.Чимид, Ч.Ойдов) 1952 он
Тэмцэл (Цомнолыг Д.Намдаг) 1965 он
Амарсанаа (Цомнолыг Д.Намдаг. С.Дашдооров) 1970 он
Мартагдашгүй 42 хоног 1974 он
Бүжгэн жүжиг
Шуурга, 1 бүлэгт 1963 он
Нуурын домог 1968 он
Симфони зохиол
"Хасбаатар" симфони найраглал 1962 он
"Миний эх орон" симфони удиртгал 1965 он
Цөөхүүл хөгжим
"Хэнтийи өндөр ууланд" хийлийн гоцлол 1947 он
Виолончель төгөлдөр хуурын аяз 1955 он
Хөгжимт жүжиг
Шарай голын гурван хаан
Мандухай цэцэн хатан
Жаргалыг хүссэн Мөнхөө
Ийм нэгэн хаан байжээ
Амарсанаа
Далан худалч
Талын баатар
Киноны хөгжим
Цогт тайж (Б.Смирновын хамт) уран сайхны кино 1945
"Говь Хянганд тулалдсан нь" уран сайхны кино 1981 он
"Ацаг шүдний зөрөө" уран сайхны кино 1985 он
Дуу
"БНМАУ-ын Төрийн дуулал" (Л.Мөрдоржийн хамт)
"Монгол нутаг"
"Сүхбаатарын туг"
"Ардын намын туг"
"Энхтайвны төлөө эхийн дуу" зэрэг 40 орчим дуу зэрэг олон сайхан эгшиглэнд хөгжмийн бүтээлүүдийг туурвисан нэгэн юм.
Билэгийн Дамдинсүрэн 1992 оны нэгдүгээр сарын 12-ны өдөр Улаанбаатар хотод таалал төгсчээ.
Б.Дамдинсүрэнд 1949 онд "Ийм нэгэн хаан байжээ" жүжиг туурвисан учир БНМАУ-ын төрийн шагнал, 1951 онд БНМАУ-ын Төрийн дуулал туурвисан учир БНМАУ-ын Төрийн шагналыг 2 дахь удаагаа, 1969 онд БНМАУ-ын ардын жүжигчин цолыг олгож байжээ.
Шинэ Монголын хөгжмийн урлагийн тулгын чулууг тавилцаж, Монгол хөгжимд дуурийн урлагийг үндэслэн хөгжүүлж эрийн цээнд хүргэсэн авъяас билэгт хөгжмийн зохиолч Билэгийн Дамдинсүрэн нь монголын хөгжмийн урлагийн хөгжил дэвшлийн нэг томоохон төлөөлөгч мөн.
Уншигч, сонсогч та бүхэнд 1947 онд түүний зохиосон "Хэнтийи өндөр ууланд" хийлийн гоцлол бүтээлийг хүргэж байна.
Хэнтийн өндөр ууланд... | ||
Үзсэн: 9524 | Mongolian National Broadcaster |
Сэтгэгдэл бичих:
АНХААРУУЛГА: Уншигчдын бичсэн сэтгэгдэлд MNB.mn хариуцлага хүлээхгүй болно. ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй. Сэтгэгдэлтэй холбоотой санал гомдолыг 70127055 утсаар хүлээн авна.