Суут их аварга Б.Бат-Эрдэнийн завсаргүй олон түрүүнд салхи оруулсан нэг л бөх бий. Тэр хүн бол Баянхонгор аймгийн Баян-Овоо сумын уугуул, Монгол Улсын үнэн хүчит гарди Пунцагийн Сүхбат юм. 

Тэрээр нэгэн мянга есөн зуун жаран дөрвөн он буюу алдарт луу жилтэй бөхчүүд төрсөн онд мэндэлжээ. Луутнуудын тэргүүнд барилдаж явсан энэ бөх арван найман насандаа өсвөр үеийн УАШТ-д түрүүлж байсан бол хорин дөрвөн насандаа улсын баяр наадамд “онжав” Д.Хишигдоржтой тунан барилдаж начны болзол хангаж, улмаар заан Р.Даваанямаар зургаа давж шинэ цолдоо өсөх идэр чимэг нэмээд дархан аварга Д.Цэрэнтогтоход өвдөг шорооджээ. Түүнийхээ хойтон жил улсын харцага Г.Намсрайжав, улсын заан С.Сүхбаатар, Ө.Тулгаа нартай тунан барилдаж зургаа даваад үеийн бөх, аварга Б.Бат-Эрдэнэтэй тунан барилдаж унасан байна. 

Цагаан морин жилийн наадмаар Пунцагийн Сүхбат начин одтой сайхан барилдаж, урд хоёр жилийн наадмаар өвдөг шороодсон долоогийн давааг заан О.Балжиннямтай тунан барилдаад гэтэлж “Монгол улсын заан” цолд хүрчээ. 

Ардын хувьсгалын 70 жилийн ойн түүхт наадмаар заан Сүхбат “зангараг” харуулан барилдсан бөгөөд ид шуугиулан барилдаж байсан Завханы залуу бөх Г.Бат-Амгалан, арал бяр дүүрэн, шинэ начин Архангайн Д.Мөнх-Эрдэнэ, улсын гарди Д.Баяраа, дархан аварга Б.Бат-Эрдэнэ нарыг дараалан давж үзүүр түрүүнд заан О.Балжиннямтай шалгаран үлджээ. Залуу дархан аваргыг бариа зөрөөнд давсандаа хэт хөөрсөн бөгөөд таарах бүртээ давдаг Сүхбат заан бушуухан гараад давчихъя, ингээд л төрийн наадамд түрүүлчихлээ гэсэн сэтгэл зүйгээр яаран гарч түрүү үзүүрийн барилдаанд төвлөрөн барилдаж чадалгүй, баруун хавируулаад уначих нь тэр. Магадгүй цаанаасаа зурсан төөргөөр О.Балжинням илүү байсан болов уу. Түрүү үзүүрт шалгарахын урд жил долоогийн даваанд энэ хоёр бөх тунаж П.Сүхбат давсан бол, хойтон нь мөн таарч мөн л П.Сүхбат давсан төдийгүй үзүүр түрүүнд барилдсан жилээ найман удаа таарч барилдахад бүгдэд П.Сүхбат давсан юм гэдэг. 

Хэдийгээр улсын наадмын үзүүр түрүүнд харамсалтай байдлаар унасан ч гэлээ агуу их бөхийн, их аваргын түүхэн амжилтад завсар оруулж, бас нэгэн түүхийг бичсэн нь түүний гавьяа юм. 

Улсад үзүүрлэсэн жилээ тэрээр тун одтой сайхан байсан бөгөөд чөлөөт бөхийн ДАШТ-ээс хүрэл медаль хүртэж “Монгол улсын гавьяат тамирчин” хэмээх эрхэм цолын эзэн болжээ. 
Мөн тэрээр чөлөөт бөхөөр Ази тивдээ гурван жил дараалан босоо байж, хоёр олимпт шагналт байрт шалгарч байсан аргагүй дэлхийн бөх юм. Төрийн их баяр наадамд нэг удаа найм, хоёр удаа долоо, дөрвөн удаа зургаа, хоёр удаа тав давж нийтдээ есөн удаа шөвгөрсөн түүний дархан аварга Б.Бат-Эрдэнийг зөрүүлж этэн давсан барилдаан, улсын гарди Б.Гантогтохыг хаяж яваад унасан барилдаан, арслан Мөнх-Эрдэнэтэй барилдсан барилдаанууд гээд л төр түмний наадмын түүхийг нэмж, түүчээг зузаатгасан олон барилдаан, олон түүхийг Монголчууд андахгүй ээ.

Дэлхийн их бөх, дэндүү сайхан гардийнхаа тухай цөөн үгийг чадан ядан эвлүүллээ.

Т.Түмэндэмбэрэл